Virtueel Museum: Leeuw met de hamer

Eerder keken we al naar de typografische titelpagina van Comptoir almanach oft iournael uit 1605. Vandaag hebben we een editie uit 1611. Deze uitgave is eveneens gedrukt in Amsterdam, maar dan bij Hendrick Barentsz. Zoals het hoort bij een almanak heeft ook de uitgave van het jaar 1611 een aantal kalenders per maand, over de sterrenbeelden, de maanstanden etc. Ook bevat het boekje enige teksten voor vermaak, bijvoorbeeld Een aerdige vertellinghe van een Arbeyder die een kelder ledich maeckte van water/ende een pot met boter vondt die hy visiteerde/ende hoe ’t hem verghinch.

Op de typografische titelpagina (er is geen gegraveerd titelblad aanwezig) staat een interessante houtsnede, waarop symbolisch Amsterdam wordt afgebeeld. Een van de verwijzingen is te zien aan de drie kruizen op het wapen van de rechter Romein. Maar wat doet een Romeinse soldaat op een houtsnede van een Amsterdamse drukker. En dan heeft de leeuw een hamer vast, daaronder een spijker. De leeuw zelf staat in een omheining van wilgen of riet. Er staat mijns inziens enorm veel symboliek in deze ene houtsnede, maar om deze 400 jaar oude rebus op te lossen is lastig.

Na enig zoekwerk blijkt dat deze afbeelding symbool staat voor de Hollandse maagd in de Hollandse tuin. Zij wordt in een getoond in een omheining die overeenkomt met de houtsnede. Ook de leeuw komt in een aantal van deze afbeeldingen terug. Een vlag met hamer dan weer niet. Die maakt plaatst voor een stok met een hoed. De Leeuw heeft dan wel een zwaard vast. In de meeste afbeeldingen draagt zij klassiek Romeinse gewaden, soms een Romeinse harnas rondom haar borst.